W czasie wybuchu pożaru największym zagrożeniem dla przebywających w danym pomieszczeniu osób są trujące gazy oraz dym. To właśnie one stanowią najczęstszą przyczynę zgonów, a także utrudniają przeprowadzenie sprawnej akcji ratunkowej. Szybko rozprzestrzeniający się ogień powoduje także ogromne straty materiale, których naprawa jest bardzo często nie tylko kosztowna, ale również wymaga dużych nakładów czasu i pracy. Aby uniknąć wielu niebezpiecznych konsekwencji pożaru, bardzo ważne jest montowanie w wielu budynkach mieszkalnych i nie tylko systemów oddymiania. Wspomniane instalacje odpowiedzialne są za odprowadzanie dymu oraz trujących gazów z obiektów budowlanych, co znacznie przyspiesza ewakuację, przeprowadzenie akcji gaśniczej oraz minimalizuje zniszczenia.

Jak widać, rola systemów oddymiania jest bardzo duża, dlatego tak ważna jest ich regularna konserwacja i przegląd. Warto także wiedzieć, jakie przepisy regulują konieczność stosowania systemów oddymiania w konkretnych miejscach i co dokładnie się na nie składa.

Systemy oddymiania - podstawowe informacje

Systemy oddymiania obejmują szereg instalacji, jakie montowane są w budynkach mieszkalnych i nie tylko. Ich zadanie obejmuje przede wszystkim usuwanie dymu oraz trujących spalin w przypadku wybuchu pożaru. Dzięki temu możliwa jest sprawna i bezpieczna ewakuacja ludzi, a następnie przeprowadzenie akcji gaśniczych. Pozwala to znacznie zminimalizować straty materialne, jak również uchronić osoby przebywające w tym czasie w danym pomieszczeniu przed poparzeniami, zatruciem, a nawet śmiercią.
Montaż oraz regularna konserwacja i przeglądy techniczne systemu oddymiania pozwalają na bezpieczną ewakuację, kiedy pojawi się zagrożenie. Ponadto obniżają temperaturę wewnątrz budynku w czasie pożaru, co zmniejsza ryzyko jego stałego uszkodzenia.

System oddymiania - przepisy

Jak już wspomniano, systemy oddymiania pełnią bardzo ważną rolę w procesie ewakuacji oraz przeprowadzania akcji gaśniczej. Konieczność ich stosowania w wybranych budynkach regulowane jest przez konkretne przepisy prawa. Wśród najważniejszych aktów należy wskazać te przedstawione poniżej.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów

W tym dokumencie szczegółowo opisane zostały między innymi zasady dotyczące warunków ewakuacji. W przypadku pojawienia się ognia, osoby znajdujące się w pomieszczeniach muszą mieć zapewnioną możliwość szybkiego i bezpiecznego opuszczenia zagrożonej strefy. Obowiązkiem jest także montaż w określonych budynkach urządzeń przeciwpożarowych chroniących przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych.

Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414)

W prawie budowlanym zawarte zostały informacje dotyczące metod oddymiania klatek schodowych, aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowników budynku w czasie przeprowadzania ewakuacji. Można tam też znaleźć szereg obowiązków, jakie nakładane są na właściciela lub zarządcę budynku w celu utrzymania go w stanie pełnej sprawności technicznej.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351)

Powyższa ustawa nakłada między innymi na właściciela, zarządcę albo użytkownika budynku obowiązek zapewnienia bezpiecznej ewakuacji oraz przygotowanie obiektu do przeprowadzenia akcji gaśniczej.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 14 listopada 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2017 poz. 2285)

W rozrządzeniu opisane zostały między innymi wymagania dotyczące tego, w jakich budynkach klatki schodowe powinny zostać wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu albo służące do usuwania dymu.

Wytyczne CNBOP-PIB W-0003:2016

Rozdział 3 szczegółowo opisuje, jak powinno wyglądać oddymianie klatki schodowej. W kolejnym rozdziale przywołane zostały dwa sposoby związane z oddymianiem klatek schodowych. Pierwszym z nich są systemy oddymiania grawitacyjnego, jak na przykład klapy dymowe. Wykorzystują one naturalne zjawisko, polegające na tym, że ciepłe gazy unoszą się ku górze. Drugie to systemy oddymiające z nawiewem mechanicznym. gdzie stosuje się wymuszony obieg powietrza.

Normę PN-EN 12101-6:2007. Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła – Część 6: Wymagania techniczne dotyczące systemów różnicowania ciśnień – Zestawy urządzeń

W normie zawarto regulacje związane z instalacją nadciśnieniowych systemów zapobiegających zadymieniu. Kluczowe jest utrzymanie i wcześniejsze wytworzenie stabilnego nadciśnienia w trzonie klatki schodowej, które powinno się zawierać w przedziale 30-80 Pa.

Gdzie konieczne jest stosowanie systemu oddymiania?

Musimy pamiętać o tym, że stosowanie systemów oddymiania w wielu budynkach nie wynika z dobrej woli zarządcy bądź właściciela, ale podyktowane zostało przez konkretne przepisy prawa. To, gdzie koniecznie muszą się znajdować systemy oddymiające, określono w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku. Znajdziemy tam informacje mówiące o tym, że urządzenia przeciwpożarowe, które mają za zadanie zapobiegać zadymieniu lub przeznaczone są do usuwania dymu, powinny się znajdować w:

• budynkach niskich (N), jeżeli zawierają strefę pożarową ZL II;
• budynkach średniowysokich (SW) ze strefą pożarową ZL I, ZL II, ZL III albo ZL IV,
• budynkach niskich (N) oraz średniowysokich (SW), gdy znajduje się tam strefa pożarowa PM o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającego 500 MJ/m2 lub pomieszczenia zagrożone wybuchem;
• klatkach schodowych i przedsionkach przeciwpożarowych, gdy stanowią one drogę ewakuacyjną w budynku wysokim (W) w przypadku strefy pożarowej ZL I, ZL II, ZL III, ZL IV lub PM, jak również budynku wysokościowym (WW) w przypadku strefy pożarowej ZL IV;
• szybach dźwigowych przeznaczonych dla ekip ratowniczych.

We wspomnianym rozporządzeniu zawarto także inne przypadki, kiedy konieczne będzie zastosowanie systemów oddymiania, na przykład w celu zwiększenia długości przejść ewakuacyjnych lub strefy przeciwpożarowej.

Oddymianie klatek schodowych – niezbędne elementy instalacji oddymiającej

Klatki schodowe pełnią dwie zasadnicze funkcje - pozwalają przemieszczać się pomiędzy piętrami budynków, a także dają możliwość ewakuacji w przypadku zagrożenia. Bardzo ważne jest to, aby na klatkach schodowych panowały takie warunki, które pozwalają na swobodną ewakuację lub dają możliwość przebywania w bezpiecznym miejscu, aż do chwili przybycia ekipy ratunkowej. Instalacja oddymiania klatki schodowej oraz utrzymanie jej w prawidłowym stanie technicznym pozwala na sprawne przeprowadzenie akcji gaśniczej, dzięki czemu ogień nie ma szans na dalsze rozprzestrzenianie się i powodowanie kolejnych szkód. System oddymiania klatki schodowej obejmować może elementy instalacji grawitacyjne oraz nadciśnieniowe. Pierwsze z nich wykorzystują tzw. zjawisko konwekcji gazów, które polega na tym, że ciepłe gazy przemieszczają się ku górze.

Skuteczne oddymianie klatki schodowej nie byłoby możliwe bez następujących elementów instalacji, które zapewniają bezpieczeństwo użytkowników (np. mieszkańców), jak także strażaków przeprowadzających akcję gaśniczą. Wśród nich wskazać należy:

• klapy dymowe, czyli wszystkie te urządzenia, dzięki którym możliwe jest odprowadzanie dymu z klatki schodowej, jak na przykład specjalne klapy umieszczane na dachu;
• otwory kompensacyjne znajdujące się na najniższych kondygnacjach, pozwalające na swobodny przepływ powietrza, a tym samym wypchnięcie gorących gazów przez wspomniane klapy dymowe;
• centrala sterująca oddymianiem - to bardzo ważny element systemu oddymiania, który odbiera sygnały alarmowe, a następnie otwiera klapy dymowe czy otwory kompensacyjne;
• zasilacz systemu oddymiania, dzięki któremu instalacja oddymiania klatki schodowej może zostać poprawnie uruchomiona;

Elementem instalacji oddymiającej jest także nawiew mechaniczny, pozwalający na odprowadzanie dymu w krótkim czasie. Zapewnia on wyższą wydajność systemu oddymiania i stosuje się go w instalacjach nadciśnieniowych.

Przegląd i konserwacja systemu oddymiania

Szczegółowe informacje dotyczące konserwacji oraz przeglądu systemu oddymiania zawiera Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. (DzU nr 109, poz. 719), w którym czytamy między innymi:

Rozdz. 1 § 3 ust. 2: Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnicze powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi opracowanych przez ich producentów.

Rozdz. 1 § 3 ust. 3: Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane w okresach ustalonych przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

Rozdz. 2 § 4 ust. 2: Właściciele, zarządcy (…) budynków (…) utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej.

Jak często należy dokonywać przeglądu systemu oddymiania?

Systemy oddymiania obejmują liczne elementy, a ich regularna kontrola stanowi gwarancję, że w razie wybuchu pożaru akcja ewakuacyjna przebiegnie sprawnie, natomiast uszkodzenia budynku nie będą aż tak duże, jak w przypadku braku stosownych zabezpieczeń. Trzeba wiedzieć, że to zarządca budynku odpowiada za sprawne działanie instalacji. Przegląd systemu oddymiania jest obowiązkowy i niezbędny, aby utrzymać go w prawidłowym stanie technicznym.

Kontrola urządzeń przeciwpożarowych powinna się odbywać przynajmniej raz w roku albo częściej, według zaleceń producenta sprzętu. Regularnych przeglądów wymagają na przykład grawitacyjne systemy oddymiania, do których zalicza się klapy dymowe, okna oddymiające, a także czujki pożarowe i ręczne przyciski oddymiania. Oprócz regularnych przeglądów i konserwacji systemów oddymiających, które zarządca może zlecić firmie zewnętrznej ze specjalnymi uprawnieniami, obowiązkowo musi on też prowadzić dokumentację techniczną, która stanowi dowód przeprowadzania przeglądów i kontroli, a także zawiera wszelkie dane dotyczące prowadzonych działań naprawczych.

Systemy oddymiania w sklep-ppoz.pl

Oddymianie klatek schodowych to podstawa udanej ewakuacji. Stosowanie systemów oddymiających oraz ich regularny przegląd pozwoli nam ochronić budynek oraz jego użytkowników przed groźnymi konsekwencjami rozprzestrzeniania się ognia, a co za tym idzie - trujących gazów i dymu. Bardzo ważne jest, aby wszelkie urządzenia były trwałe i gwarantowały najwyższy poziom ochrony. Niezbędne elementy systemów oddymiania klatek schodowych, jak klapy dymowe, drzwi przeciwpożarowe czy dymoszczelne można znaleźć w sklep-ppoz.pl.